Na wstępie, systematyzując literalnie nazwę, trzeba podkreślić, że protesty nazwane “Strajk kobiet” nie są strajkiem w rozumieniu przepisów prawa. Aby natomiast można było stwierdzić czy protesty “Strajk kobiet” są legalne, na początku należy wyjaśnić, co ustawodawca rozumie przez pojęcie „ zgromadzenie” i czym ono właściwie jest.
Ustawa – Prawo o zgromadzeniach
Art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015r. – Prawo o zgromadzeniach określa dwa typy zgromadzeń. Zgodnie z ust. 1 zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych.
Z kolei ust.2 odnosi się do zgromadzeń spontanicznych i definiuje je tak: Zgromadzeniem spontanicznym jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie winnym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej.
Protesty “Strajk kobiet” nie są uprzednio zgłaszane i w związku z tym należą do zgromadzeń spontanicznych. Ten typ zgromadzeń jest objęty zakazem ustanowionym w poniższych Rozporządzeniach Rady Ministrów.
Czy protesty „Strajk kobiet” są legalne – Rozporządzenia
Pierwsze z dnia 9 października w paragrafie 28 dopuszcza organizowanie zgromadzenia po wcześniejszym zgłoszeniu. A więc odnosi się do pierwszego typu zgrupowań, który został określony powyżej w art. 3 ust.1 Ustawy- Prawo o zgromadzeniach. Ogranicza ono jednak liczbę osób do 150 i ustanawia obowiązek zakrywania ust i nosa oraz zachowania odległości 1.5 metra pomiędzy uczestnikami.
Drugi akt wykonawczy z dnia 26 listopada 2020 r. uchylił (a faktycznie dopiero uchyli, ponieważ na dzień publikacji artykułu obowiązują jeszcze przepisy z dnia 9 października i inne) poprzedni i zgodnie z paragrafem 26 ograniczył liczbę osób na zgłoszonym zgromadzeniu do 5. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 28listopada 2020r.
Rozpatrując problem natury prawnej należy jednak- zgodnie z hierarchią źródeł prawa – poszerzyć interpretację o przepisy nadrzędne.
Czy protesty „Strajk kobiet” są legalne – Konstytucja
Art. 57 Konstytucji zapewnia każdemu prawo do organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może nastąpić na gruncie ustawy. To właśnie ostanie słowo ma kluczowe znaczenie. Na dzień dzisiejszy bowiem nie istnieje akt rangi ustawowej, który ograniczałby wolności i prawa przyznane w art. 57 Konstytucji. Rząd nie zdecydował się także na wprowadzenie stanu nadzwyczajnego określonego ustawą zasadniczą. Tak więc skoro prawo do zgromadzeń można ograniczyć jedynie na podstawie ustawy, to oznacza to, że nie można tego uczynić w drodze rozporządzenia.
Rozwiązanie zgromadzenia
Jednak art. 28.1 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach określa sposób i powody oraz podmiot upoważniony do rozwiązania zgromadzenia spontanicznego. W omawianym przypadku zastosowanie znajdują dwie przesłanki. Pierwsza ma niewątpliwie związek z obecną pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 i chorobą Covid – 19. Druga to zagrożenie dla bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego.
Ustawa przyznaje prawo do rozwiązanie zgromadzenia spontanicznego funkcjonariuszowi kierującemu działaniami Policji. Rozwiązanie zgromadzenia spontanicznego następuje przez wydanie decyzji ustnej podlegającej natychmiastowemu wykonaniu. Decyzja musi być poprzedzona dwukrotnym ostrzeżeniem uczestników zgromadzenia spontanicznego o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłoszona publicznie uczestnikom tego zgromadzenia.
Policja np. przed budynkiem MEN wyraźnie poinformowała uczestników zgromadzenia o możliwości jego rozwiązania. Funkcjonariusze wielokrotnie podawali te informacje przez megafony.
Konkluzja
Prawo do zgromadzeń, w tym zgromadzeń spontanicznych, przysługuje każdemu zgodnie z Konstytucją RP. Prawo to może zostać ograniczone jedynie przepisami ujętymi w ustawie. Na dzień dzisiejszy żadna ustawa zabraniająca zgromadzeń nie obowiązuje. Rząd wydał jedynie rozporządzenia, które zgodnie z Konstytucją nie mogą wpływać na prawo do zgromadzeń. Tak więc strajk kobiet jest zgodny z przepisami prawa.
Niemniej jednak Policja ma prawo – co ważne, zgodnie z ustawą – do rozwiązania takiego zgromadzenia. Zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym Policja, w oparciu o przepisy art. 28 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach, w sposób właściwy rozwiązała zgromadzenie ”Strajk kobiet”. W momencie formalnego rozwiązania zgromadzenia – a takie miało miejsce – zgromadzenie stało się nielegalne na mocy wskazanej powyżej ustawy. Tak więc od momentu każdorazowego rozwiązania przez Policję, protesty „ Strajk kobiet” stają się nielegalne.
Zachęcam do zapoznania się z pozostałymi moimi wpisami.
